Zamość agroturystyka uważany był za najlepiej zorganizowane miasto w nowożytnej Polsce. Podzielony na część mieszczańską i rezydencję właściciela stanowił przemyślaną i jednolitą całość, z precyzyjnie wytyczonym, szachownicowym układem ulic i placów, współtworzących funkcjonalny system komunikacji. Ośrodkiem intelektualno-kulturalnym i artystycznym był dwór Zamoyskiego, gromadzący poetów, pisarzy i artystów. Do dziś dnia, pomimo zniszczenia znacznej części dawnych murów obronnych, miasto uznawane jest za jeden z najlepszych przykładów europejskiej urbanistyki z okresu późnego renesansu.

W czasie okupacji niemieckiej planowano utworzenie w okolicach Zamościa ważnego ośrodka kolonizacji niemieckiej, w związku z czym, wiosną 1942 r. podjęto decyzję o wysiedleniu z Zamojszczyzny wszystkich Polaków. Akcja wysiedleńcza (pod kryptonimem: akcja „Wehrwolff”) miała miejsce na przełomie 1942 i 1943 r. i objęła łącznie grupę ok. 110 tys. Polaków w tym 30 tys. dzieci z całej Zamojszczyzny (z powiatów: biłgorajskiego, hrubieszowskiego, tomaszowskiego i zamojskiego). Część spośród tych osób (ok. 16 tys.) trafiło do obozu na Majdanku. Duża grupa rodzin została wywieziona na roboty do Niemiec, a część najmłodszych dzieci poddano germanizacji.